Hau Pittu Hau – Euskaldunon konpartsa

Argazkian, EHEk deituta, milaka lagunek parte hartu zuten 2012ko martxoaren 17an Donostian ospatutako Euskaraz Bizi Egunean / © Euskal Herrian Euskaraz.

Euskal Herrian Euskaraz (EHE) herri mugimenduko eragile euskaltzaleak ekimena egin du gaur Gasteizen Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza Sailak bertan duen ordezkaritzan. EHEko hiru kide sartu dira eraikinera, eskolara joango balira bezala. Espainiako Hezkuntza Ministro Wertek nahi bezala atera dira handik, Espainiako banderekin ahoa estalita zutelarik, “espainolizatuta”. Une horretan, ahoko estalkiak kendu eta eskolak ez dituela euskaldundu salatu dute. Egoera horren aurrean, Wertek proposatzen duen Hezkuntza Erreformaren aurrean “planto egiteko” deia zabaldu dute. Alta, egun Euskal Herrian indarrean diren hizkuntza ereduek ere ez dutela ikasleek eskolaren bitartez euskara ezagutzeko duten eskubidea bermatzen adierazi eta Jaurlaritzak mantendu nahi dituen erdal ereduak arbuiatu dituzte ekintzaileek. Egoera honi buelta emateko ikasle euskaldun eleanitzak sortzeko Kontseiluaren proposamena aplikatzea galdegin eta eskola euskaldunaren aldeko aldarria zabaldu dute. Ekimenari bukaera emateko eskola euskaldunaren aldeko itsaskinak jarri dituzte eraikinaren hormetan. Bitartean, hizkuntza-politiketan erroko aldaketarik ez dela eman salatu du Kontseiluak. Eta euskaldunen eskubideen bermean Ertzaintza eta Osakidetza “beltzgunetzat” jo ditu Lamarcak, Berria.info agerkariak zabaldu duenez.

Ekimen hori ez da isolatua. Izan ere, herri euskaldunaren aurka hezkuntzaren alorrean ematen ari diren erasoak salatzeko “Guk, eskola euskalduna!” lelopean ekimena abiatu zuen EHEk iragan urtarrilaren 23an. EHEko bost kide Nafarroako Hezkuntza Departamenduak Iruñean duen egoitza nagusira sartu ziren eta eskola ematen ari zirenaren itxura egin zuten “Guk, eskola euskalduna” lelodun arbelaren parean. Ordutik hona beste hainbat ekimen egiten ari dira EHEko kideak hainbat herri eta auzotan. Informazio eta esku-orri banaketak, erdal ereduak dituzten ikastetxeetan markajeak, elkarretaratzeak… Gaur bertan, 19:00etan, Durangoko EHEk elkarretaratzera deitu du bertako batzokiaren parean EAJk gidatzen duen Jaurlaritzari “erdal ereduak alboratu eta eskola euskaldunaren alde egin dezan” galdegiteko. Arrasateko EHEk, aldiz, eskola euskaldunaren aldeko kalejira aldarrikatzailea egingo du gaur arratsaldean.

“Guk, eskola euskalduna!” ekimenak segida izango du aurrerantzean. Soilik Donostian gutxienez 10.100 ikaslek erdal ereduetan ikasten dutela (Jaurlaritzako Hezkuntza sailaren datuak) salatzeko elkarretaratzea egingo du Donostiako EHEk bertako Hezkuntza ordezkaritzaren parean, otsailaren 16an, goizeko 11:00etan. Ondoren, giza-katea egingo da erdal ereduak eskaintzen dituzten ikastetxeetatik pasatuz, San Patricio ikastetxeraino.

EHEren gaurko ekimenaren bideoa

Argazkian, gaurko agerraldia / © Kontseilua.

Kontseilua osatzen duten hezkuntza sektoreko ordezkariek, idazkari nagusiarekin batera agerraldia egin dute gaur Bilbon, Espainiako Hezkuntza ministroak aurkeztutako proposamena salatzeko. Hauekin batera, Kontseiluko bazkideak eta hezkuntza sektoreko hainbat eragilek hartu dute parte agerraldian. Estatuaren eraso larritzat jo dute Jose Ignacio Wert-en proposamena eta eskolak euskaldundu dezan Kontseiluak egindako proposamena indarrean jartzea eskatu dute. “Lehenik eta behin adierazi nahiko genuke Wert-ek aurkeztutako zirriborroak hari mutur asko badu ere, gurea bezalako hizkuntzei eraso zuzena egiten diela; besteak beste, azken hamarkadotan gure herrian ikasle euskaldunak bermatu dituen hezkuntza-eredua kanpoan utz dezakeelako”, esan du Paul Bilbao Kontseiluko idazkari nagusiak.

Wertek iragarritako legea abian jarriz gero, euskararen normalizazioan egongo liratekeen kalteez hitz egin du Bilbaok: “gure hizkuntzaren berreskurapen-prozesuan inflexio-puntua gerta liteke eta urteotan emandako hainbat aurrerapauso baliogabetuko lirateke, eta gure hizkuntzaren etorkizuna bera arriskuan jar lezake. Finean, aski ongi dakigu hezkuntzatik zer nolako ekarpena egin zaion gure hizkuntzaren berreskurapen-prozesuari, eta iturri hori itxiz gero, ikastetxeetatik sortzen diren euskaldunen kopuruak behera egingo luke nabarmen. Hortaz, Estatuaren erasoa dela zalantzarik ez dugu. Tamalez, bestelako erasoak ere pairatu ditu gure hizkuntza-komunitateak, eta oraindik ditugu gogoan duela hamar urte euskara hutsezko egunkaria itxi zuteneko irudiak, eta beste hainbat gertaera”.

Pasa den otsailean, Kontseiluaren Batzar Nagusian Euskararen gutxienekoak zehazteko adierazpena aho batez onartu zirenean horren konstantzia ere bazutela esan du Bilbaok eta orduan egindako hitzak bergogoratu ditu: “hainbatetan ikusi behar izan ditugu herrigintzatik sortutako proiektu bortxaren bidez ixten, gure lana baldintzatzen, bai eta eragozten ere. Estatuek egiturazko galga jartzen diote gure hizkuntzaren, eta ondorioz, gure herriaren normalizazioari. Batzuek erabakitzen dute noiz, norekin eta nora erabil edo ikas dezakegun gure hizkuntza. Batzuek, boterea erabiliz, erabakitzen dute gure herriari nola deitu behar diogun”.

Hartara, Jose Ignacio Wert Espainiako Hezkuntza ministroak aurkeztutako proposamena hor kokatu behar delakoan dago Kontseilua.

Euskaraz bizitzeko oztopoa

Duela hamar egun Donostian egindako manifestazioari erreferentzia egin dio Kontseiluko idazkari nagusiak. “Milaka herritar nahi bati lotu zitzaien, lotu gintzaizkion: Euskaraz bizitzeko nahiari hain zuzen ere. Are gehiago, nahi hori benetakoa izan zedin nondik jo behar zen aldarrikatu genuen: euskararen ezagutzaren unibertsalizazioa eta espazioak euskalduntzea. Argi dago, Werten proposamen honek ezagutzaren unibertsalizazioa oztopatzeko tresna dela”.

Kontseiluak duela urte batzuk aurkeztu zuen ikasle euskaldun eleaniztunak lortzeko zein eredu jarri beharko litzatekeen abian. “Hor ere esan behar dugu, ondoan ditudan eragileek hamarkadotan izan duten eskarmentuari esker lortu genuela proposamena osatzea. Hor jasotzen da gure herria euskaldunez betetzeko, ezagutzaren unibertsalizaziora iristeko hezkuntzatik zein ekarpen dugun beharrezko. Horrexegatik, proposamen hau abian jartzeko unea iritsi dela irizten dugu”, aldarrikatu du Kontseiluko arduradunak.

Kanpo esku-hartzea

Euskal erakunde eta alderdiei eskura dituzten tresna guztiak erabiltzeko eskatu die Kontseiluak, euskal jendarteak garatu duen sistema blindatzeko eta euskaldun eleaniztunak sortuko dituen eredua babesteko. “Ezin egon gaitezke erasoen mende, ezin dugu aurrera egin Damoclesen ezpata behin eta berriro sama gainean jartzen badigute. Duela hilabete batzuk aski garbi esan genuen kanpo esku-hartzerik gabeko hizkuntza-politikarako eskubidea bermatu behar zaigula, bestela kanpoko esku-hartzeak eta erabakimenek gure proiektuak baliogabetuko dituztela, eta hemen dugu adibide argia. Hartara, euskararen marra gorriei beharrezkoa duten zentralitatea emateko garaia heldu dela uste dugu. Eta zentralitateaz gain, beste behin esan behar dugu babesa behar dela, azken hamarkadotan hezkuntzan eraiki diren proiektu guztiak blindatzeko garaia heldu da”.

“Guk geureari eutsiko diogu, hizkuntza-komunitateari hiztunak ekartzen jarraituko du euskalgintzak, azken hamarkadotan egindako lanari jarraitzeko konpromiso sendoa adierazi nahi dugu, baina horretarako babesa behar da, eta babes hori publikoki eskatu nahiko genuke. Abenduaren 1ean Donostian adierazi bezala, euskalgintzak ilusioz, determinazioz, gogoz eta pasioz lan egiten jarraituko du, eta horri erantzungo dion blindajea beharko dugu, inoiz baino beharrezkoa horrelako erasoei aurre egiteko gizarte eragileen, eragile sindikalen, eragile politikoen eta instituzioen arteko elkarlan trinkoa”, amaitu du Bilbaok.

Kontseiluaren iritziz erabaki hau eraso larria da. Eraso larria da gainera, ez bakarrik hezkuntza sistemarentzat, euskararen normalizazioarentzat baizik. Atzerapauso itzela izango litzateke proposamen hori indarrean jartzea. Orain dela 40-50 urte bizi genuen egoerara bueltatzea suposatuko bailuke, Frankismoaren garaira, alegia, zeinean euskarazko irakaskuntza debekatua zegoen.

Iturria: Argia.com

José Ignacio Wert Espainiako Kultura eta Hezkuntza ministroak gaur aurkeztuko du hezkuntzan egin nahi duen erreforma egitasmoa. Hizkuntza koofiziala duten erkidegoetan gaztelania eta erkidegoko hizkuntza “proportzio orekatuan” eskaintzea da Werten helburua. Horrek euskarazko eskola-orduak murriztea ekar lezake.

Wertek erreforma proposamenak onartzen du erkidego autonomo batek “hizkuntza koofizialari tratamendu diferentziatua ematea” baina betiere “arrazoizko” neurrian, “gaztelaniaren bazterketa” ekarriko ez duen neurrian alegia.

Testuak ez du zehazten zein neurri den “arrazoizkoa” eta beraz ateak zabaltzen ditu irakaskuntzan gaztelaniaren presentzia handitzeko. Besteak beste, erreformak erkidego autonomoak derrigortzen ditu gaztelaniazko irakaskuntza-eskaintza bermatzera.

Antoni Basagoiti PPko kideak adierazi du erreforma “perfektua” dela Euskal Autonomia Erkidegoarentzat, “urte askoan” erabili delako bere ustez “euskara gaztelaniaren kontra”.

“Katalanari erasoa”

Neurriak Espainiako Estatuko gainontzeko hizkuntza gutxituei ere eragingo die, bereziki Kataluniari. Irene Rigau Generalitateko kontseilariak adierazi du 1978tik katalanari egin zaion “erasorik” handiena dela.

Erreforma berriaren aldaketa nagusiena katalana beharrezko irakasgaia izateari uztea litzake eta Rigauren arabera eskola orduak gutxituko lituzke. Ikasleek katalana ikasi ala ez erabaki ahalko dute, eta gaztelania bakarrik izango da derrigorrezko.

“Murrizketen zurrunbiloan sartuak eta saturatuak gaudelarik, oharkabean pasatzen zaigu espainiar gobernuak esku artean duen hezkuntza dekretu berria, zeinak helburu argiak dituen: estatuaren  hezkuntzaren zentralizazioa eta ikasleriaren homogeneizazioa”

Bi neurri hartu ditu PSEk aste honetan, biak hizkuntza normalizazioaren aurkakoak. Alde batetik, Isabel Zelaak esan du euskara jakintza ziurtagiria emanen dietela ikasgaien %50a euskaraz egiten dituzten ikasleei. D ereduko ikasleek ere ziurtagiria lortuko dute, eta unibertsitateko ikasketak euskaraz egiteagatik EGAren maila aitortuko zaio ikasleari. Bestalde, Kontsumitzaile eta Erabiltzaileen Legea aldatzeko bideari ekin dio PSEk, PP eta UPDren laguntzarekin. Euskaraz errotulatzen edota artatzen ez duten komertzioak zigortzen dituen legea deuseztatu nahi dute.

Euskara ziurtagiriak banatzeko asmoaren berri eman zuen astelehenean Eusko Jaurlaritzak. Isabel Zelaa Hezkuntza sailburuak azaldu duenez, ikasgaien erdia euskaraz ikasten dutenei hizkuntzaren ezagutza aitortuko zaie, bestelako ziurtagiriren beharrik gabe. Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza (DBH) gainditzen dutenek B1 maila izanen dute, eta Batxilergoa amaitzean B2 maila erdietsiko dute. Bi kasu horietan euskara eta literatura ikasgaia gainditurik beharko dute izan ikasleek. Unibertsitateko ikasketekin batera C1 maila aitortuko zaie ikasleei, hau da, EGAren maila. C2 maila lortzeko doktore tesia euskaraz egin beharko da. Neurri hau ezbaian jartzea Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako hezkuntza sistemaren kalitatea zaltzan jartzea dela esan du Zelaak.

Patxi Lopez buru duen gobernuak ez du euskararen normalizazioan aurrera egiten; are gehiago, aurkako urratsak ematen ari da. Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako hezkuntza ereduak ez ditu euskalduntzen ikasle guztiak. Arazoa aztertu eta konponbidea bilatu beharrean, Zelaaren departamentuak nahiago du beste alde batera begiratu, eta arazoa bere horretan mantendu. Izan ere, euskara mailarik ez duten ikasleei ere aitortuko zaie euskaldundu direla. Hizkuntzaren normalizazio bidean, ezinbestekoa dirudi egungo eredua irauli eta euskaldunduko duen eredu bakarra ezartzea. Bien bitartean, euskara ezagutza frogatzen duten ziurtagiriek ezinbesteko izaten jarraituko dute. Baina Zelaak beste plan batzuk ditu. Eredu eleanitzaren aldeko apustua egin nahi du Lopezen gobernuak, Nafarroan egiten ari diren moduan, euskarari orduak kentzeko.

Normalizazioaren aurkako urratsen beste adibidea gaur eman du PSEk. Kontsumitzaile eta Erabiltzaileen Legea aldatu nahi dute, euskarazko errotulazioa eta zerbitzua ematen ez duten enpresek isunik jaso ez dezaten. PP eta UPD alde agertu dira; aurka Aralar, EA, EAJ eta Ezker Batua. 2008an onartu zuten legea bertan behera uzteko lehenbiziko urratsak eman dituzte dagoeneko, euskararen kaltetan hartutako beste neurri bati bide emateko.

Euskal Herrian Euskaraz (EHE)

euskalherrianeuskaraz.org

Euskararen ezagutza egiaztatzeko azterketetatik salbuesten duen dekretuaren zirriborroa aurkeztu zuten atzo Isabel Celaá Hezkuntza sailburuak eta Blanca Urgell Kultura sailburuak. Urtea amaitu aurretik onartu nahi duten dekretu honen arabera, Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako ikastorduen erdia euskaraz egiten duenak B1 hizkuntza eskakizuna izango luke automatikoki, eta Batxilergoko ikastorduen erdia euskaraz egiten duenak, B2 maila. C1 (EGAren baliokidea) eta C2 mailetatik salbuesteko irizpideak ezberdinak dira. Aralarrek, EAJk eta EAk atzo egindako eskakizun nagusia izan zen euskarazko ikastorduak gehiago izan daitezela, ez erdia.

Informazio gehiago: Berria