Hau Pittu Hau – Euskaldunon konpartsa

Apirilaren 13an Agoitzen egingo den Euskaraz Bizi Egunak euskalgintzaren babesa jaso du gaur. Alta, Iruñean egindako agerraldiak utzi du bestelako albisterik. Izan ere, oraindik ezagutzera eman gabe zegoen jaia eta aldarrikapena uztartuko dituen egitasmoaren egitaraua. Auzolanetik sortutako Euskaraz Bizi Egunaren nondik norakoak agertu ostean, euskaltzaleak Agoitzera eramateko EHEk prestatu duen spot “berezi eta ezberdina” aurkeztu dute euskaltzaleek. Bestalde, Ateak Ireki agerkari digitalak zabaldu duenez, EHEko kide bat atxilotu du Iruñeako Udaltzaingoak Alde Zaharrean, kartelak jartzeaz akusaturik, Euskaraz Bizi Eguna iragartzeko emandako prentsaurrekoa eta gero. Kartelak jartzea eta identifikatzeari uko egitea leporatzen diote. EHEko beste kide batzuek esan dutenez, ez diote ezta identifikatzeko aukera eman eta taberna batetik atera ondoren polizi kotxe batean sartu dute eta komisaldegira eraman dute.

Euskal Herriak Euskarazek zabaldutako oharra:

Agerraldi honen bitartez, Euskal Herri euskaldunaren aldeko lanean bidelagun ditugun euskalgintzako kide eta eragileekin batera, euskaraz bizitzearen aldeko hautua indartzeko mugarri berri bat izan nahi duen egunean parte hartzeko deia luzatu nahi diegu berriz ere euskaraz bizi nahi duten guztiei.

Izan ere, Euskaraz Bizi Egunarekin, jaia eta aldarrikapena uztartuz zapalkuntzari aurre egin eta Euskal Herri euskalduna eraikitzeko bidera hurbildu nahi ditugu herritarrak, euskara eta euskaldunak menpeko bihurtzen gaituzten asimilazio estrategien aurrean euskaraz biziko den herrirantz bidea egiten joateko, inoren eta ezeren zain gelditu barik.

Bide luzea dugu egiteko. Izan ere, geuri dagokigu euskaraz bizitzeko bidea egin eta jendartean eragitea; auzolanetik, bakoitzak bere horretan eta guztiok batera, bidea egin eta aldaketak eragin baititzakegu euskara ezagutu beharrekoa eta lehentasunezkoa izan dadin Euskal Herri osoan. 7 euskaldun + erdaldun 1 = 8 erdaldun ekuazioarekin apurtu eta determinazioz eguneroko hizkuntza praktikan burujabe jokatzea, espaloitik ez jaistea, ezinbestekoa da horretarako. Hauxe da apirilaren 13ko egitasmoaren leloa “Ez zaitez espaloitik jaitsi. Euskaraz bizi!” izatearen arrazoia.

Auzolanetik sortua

Sei urtez bide egin ostean Hizkuntza Eskubideen Eguna atzean utzi eta Euskaraz Bizi Eguna antolatzeari ekin genion EHEtik. Aurten laugarrenez antolatu dugun ekimenak Etxarri-Aranatzen hasi zuen ibilbidea, umiltasun handiz. Deialdiarekiko atxikimendu zabalak eta honen inguruan sortzen joan den mugimenduak bultzatuta Euskaraz Bizi Eguna dimentsio zabalagoa hartzen hasi zen, Gernika-Lumon ospatutakoak frogatu bezala. Iaz,  Donostia bezalako hiriburu batera egin zuen salto EBEak. Etxarri-Aranatz, Gernika-Lumo eta Donostia izan dira, beraz, euskaraz bizi nahi duen herriaren erakusleiho azken urteotan.

Aurtengoa bezala, aurreko Euskaraz Bizi Egun guztiak sortu ditugu auzolanetik, tokian tokiko euskalgintzarekin eta eragile sozial zein kulturalekin batera. Aurtengoa bide beretik joango da. Eguneko egitarauari dagokionez ere, lan handia egin dugu Agoizko eta Nafarroa Garaiko ekialdeko eragileekin hauen parte-hartzea bilatzeko. Gure eskerrik beroenak helarazi nahi dizkiegu hemendik, Agoizko udala barne, egitaraua osatzen eta eguna aurrera ateratzen laguntzen ari zaizkigunei.

Horrekin batera, Euskal Herriko herri eta auzoetako euskalgintzarekin eta bestelako eragileekin harremanak abiatu ditugu egitasmo honen berri eman eta “espaloitik ez jaistearen” aldeko ekimenari atxikimenduak gehitzeko asmoarekin. Bide batez, eskerrak eman nahi dizkiegu gaurkoan gurekin diren Sortzen-Ikasbatuazeko Garikoitz Torregrosa, Topaguneko Oskar Zapata, AEK-ko Helios del Santo, Nafarroako Ikastolen Elkarteko Pello Marinelarena eta Kontseiluko Maite Indari deialdi honi babesa agertzeagatik.

Egitarau oparoa

Euskaraz Bizi Eguneko egitarau zabala da auzolanaren erakusgarri. Goizean goiz dianak egingo dira herritik zehar. 10:30ean, baina, izango da egunari hasiera emateko txupinazoa. Goiz osoan zehar buruhandiak, gaiteroak, trikitilariak, Abesbatza, Burrunba, Dantzariak, txistulariak eta txaranga ibiliko dira herritik zehar giroa alaitzen. Erraldoien Topaketa ere izango da goizean zehar. Artisauen eta euskalgintzaren azoka, erakusketa (kultur etxean) talogileak eta Herri Kirol erakustaldia (12:00etan) ere izango dira presente Agoizko kaleetan.

Haurren txokoa ezin aipatzeke utzi. 11:00etatik 14:00etara bitartean puzgarriak eta eskulan tailer ezberdinak egongo dira txikientzat, eta, 16:30etan Txan Magoaren ikuskizunaz gozatzen ahal izango dute Kultur etxean.

Eguerdian ehunka lagunentzako bazkari herrikoia eta ondoko kantaldi herrikoia izango dira protagonista nagusiak.

Ondoren, 17:00etan dantzaldia hasiko da Tximeleta taldearen eskutik. Ordubetez ariko dira Tximeletakoak, 18:00etan, “Ez zaitez espaloitik jaitsi. Euskaraz bizi!” lelopean eta musika eta kolore artean egingo baitu bidea euskaltzale andana bilduko dituen kalejira aldarrikatzaileak. Bukaeran, ekitaldia izango da eta ondoren Tximeletakoek dantzaldiarekin jarraituko dute 21:00ak bitartean.

21:30ean hasiko dira kontzertuak. Kezkak eta Leihotikan taldeek jarriko dituzte dantzan euskaltzaleak, eta, hauen ostean, DJ Jotatxoren saioarekin jarraituko dute dantzan goizalderaino.

Spot “berezi eta ezberdina”

Euskaraz Bizi Egunera dei egiteko sortu dugun spot berezia aurkezteko baliatu nahi dugu gaurko agerraldia. Spot berezia da, ezohikoa, deigarria. Egun dezente ezezagun izaten jarraitzen duen hondarrarekin egindako artean oinarritzen da.Txema Esteban marrazkilariaren eskutik, euskaldun izatearen  harrotasunez, espaloitik jaitsi gabe euskaraz biziz Euskal Herri euskaldunerako bidea egin dezakegula irudikatu nahi izan dugu. Horrat emaitza.

Euskal Herrian Euskaraz (EHE)
Iruñean, 2013ko martxoaren 27an

Euskal Herrian Euskaraz herri mugimenduko eragile euskaltzaleak heldu den apirilaren 13an Agoitzen (Nafarroa Garaia) egingo du Euskaraz Bizi Eguna (EBE).

Euskaraz Bizi Eguneko egitarau zabala da auzolanaren erakusgarri. Goizean goiz dianak egingo dira herritik zehar. 10:30ean, baina, izango da egunari hasiera emateko txupinazoa. Goiz osoan zehar buruhandiak, gaiteroak, trikitilariak, Abesbatza, Burrunba, Dantzariak, txistulariak eta txaranga ibiliko dira herritik zehar giroa alaitzen. Erraldoien Topaketa ere izango da goizean zehar. Artisauen eta euskalgintzaren azoka, erakusketa (kultur etxean) talogileak eta Herri Kirol erakustaldia (12:00etan) ere izango dira presente Agoizko kaleetan.

Haurren txokoa ezin aipatzeke utzi. 11:00etatik 14:00etara bitartean puzgarriak eta eskulan tailer ezberdinak egongo dira txikientzat, eta, 16:30etan Txan Magoaren ikuskizunaz gozatzen ahal izango dute Kultur etxean.

Eguerdian ehunka lagunentzako bazkari herrikoia eta ondoko kantaldi herrikoia izango dira protagonista nagusiak.

Ondoren, 17:00etan dantzaldia hasiko da Tximeleta taldearen eskutik. Ordubetez ariko dira Tximeletakoak, 18:00etan, “Ez zaitez espaloitik jaitsi. Euskaraz bizi!” lelopean eta musika eta kolore artean egingo baitu bidea euskaltzale andana bilduko dituen kalejira aldarrikatzaileak. Bukaeran, ekitaldia izango da eta ondoren Tximeletakoek dantzaldiarekin jarraituko dute 21:00ak bitartean.

21:30ean hasiko dira kontzertuak. Kezkak eta Leihotikan taldeek jarriko dituzte dantzan euskaltzaleak, eta, hauen ostean, DJ Jotatxoren saioarekin jarraituko dute dantzan goizalderaino.

Argazkian, EHEk deituta, milaka lagunek parte hartu zuten 2012ko martxoaren 17an Donostian ospatutako Euskaraz Bizi Egunean / © Euskal Herrian Euskaraz.

Badator beste behin ere euskaldun eta euskaltzaleok irrikaz espero genuen Korrika, aurten, hamazortzigarrenez. “Eman euskara elkarri” lelopean egingo du Andoaingo Martin Ugalde Kultur Parketik abiatu eta Baiona helmuga izango duen bidea, eta milaka, hamarnaka mila, auskalo zenbat izango diren, aurten ere, euskaraz bizitzearen aldeko aldarria jantzita errepidera jauzi egin eta euskararen normalizazioari erritmoa markatzera aterako diren herritar, euskaldun, euskaltzaleak. Zita garrantzitsua da Korrika euskaldunontzat. Euskaraz bizitzearen aldeko herri gogoa piztu eta artikulatu, indarrak bildu, asmoak indarberritu eta euskaraz bizi nahi duen herriaren erakusle baita hainbeste urtetan hainbeste kilometro egin eta hainbeste jende bildu duen Korrika. Hitzordu hau iristear den aldioro egiten dugun lez, Euskal Herrian Euskaraz (EHE) herri mugimenduko eragile euskaltzaletik deialdia egin nahi dizuegu euskararen alde egotetik harago euskararen alde egitera pasatzeko prest dagoen herri euskalduna osatzen duzuen guztiei, euskaldun izatearen harrotasuna erakutsiz, espaloitik ez jaisteko konpromisoa norbere eginez, Korrikan parte hartuz Euskal Herri euskaldunaren aldeko bidean urratsak eman ditzagun.

EHEtik planteamendu berezia egin dugu Korrika18-ri begira. Batetik, Korrika16-an abiatu genuen barraskiloaren ekimena berreskuratu dugu. EHEren barraskiloak, hortaz, Korrika18ren lehen kilometrotik egingo du bide, hainbat herritatik pasatuz (eta lasterbideren bat edo beste baliatuz), Baionaraino. Bestalde, azken urteotako ildoari jarraituz, 5 eurotan salduko ditugun ‘Euskalduna naiz eta harro nago!’ lelodun kamiseten hedapena egingo dugu korrikalariek euskaldun izatearen harrotasunez jantzita korri egin dezaten. Azkenik, betiko ohiturari jarraiki, euskaraz bizitzearen aldeko aldarriz josiko dugu Korrika18-ren ibilbidea.

Sasi guztien gainetik, espaloitik jaitsi gabe, garenaren harrotasuna erakutsiz egunez egun eta urratsez urrats bidea egin eta aldaketak eragin ditzakegulako, eman euskara elkarri eta goazen Korrika Euskal Herri euskaldunerantz!

Honekin batera, Korrika bukatu eta gutxira, apirilaren 13an Agoitzen ospatuko dugun Euskaraz Bizi Egunean arestian aipatu arrazoi berberengatik parte hartzeko deia ere luzatu nahi dizuegu hemendik.

Andoainen, 2013ko martxoaren 13an.
Euskal Herrian Euskaraz (EHE)

Argazkian, EHEk deituta, milaka lagunek parte hartu zuten 2012ko martxoaren 17an Donostian ospatutako Euskaraz Bizi Egunean / © Euskal Herrian Euskaraz.

Euskal Herrian Euskaraz (EHE) herri mugimenduko eragile euskaltzaleak ekimena egin du gaur Gasteizen Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza Sailak bertan duen ordezkaritzan. EHEko hiru kide sartu dira eraikinera, eskolara joango balira bezala. Espainiako Hezkuntza Ministro Wertek nahi bezala atera dira handik, Espainiako banderekin ahoa estalita zutelarik, “espainolizatuta”. Une horretan, ahoko estalkiak kendu eta eskolak ez dituela euskaldundu salatu dute. Egoera horren aurrean, Wertek proposatzen duen Hezkuntza Erreformaren aurrean “planto egiteko” deia zabaldu dute. Alta, egun Euskal Herrian indarrean diren hizkuntza ereduek ere ez dutela ikasleek eskolaren bitartez euskara ezagutzeko duten eskubidea bermatzen adierazi eta Jaurlaritzak mantendu nahi dituen erdal ereduak arbuiatu dituzte ekintzaileek. Egoera honi buelta emateko ikasle euskaldun eleanitzak sortzeko Kontseiluaren proposamena aplikatzea galdegin eta eskola euskaldunaren aldeko aldarria zabaldu dute. Ekimenari bukaera emateko eskola euskaldunaren aldeko itsaskinak jarri dituzte eraikinaren hormetan. Bitartean, hizkuntza-politiketan erroko aldaketarik ez dela eman salatu du Kontseiluak. Eta euskaldunen eskubideen bermean Ertzaintza eta Osakidetza “beltzgunetzat” jo ditu Lamarcak, Berria.info agerkariak zabaldu duenez.

Ekimen hori ez da isolatua. Izan ere, herri euskaldunaren aurka hezkuntzaren alorrean ematen ari diren erasoak salatzeko “Guk, eskola euskalduna!” lelopean ekimena abiatu zuen EHEk iragan urtarrilaren 23an. EHEko bost kide Nafarroako Hezkuntza Departamenduak Iruñean duen egoitza nagusira sartu ziren eta eskola ematen ari zirenaren itxura egin zuten “Guk, eskola euskalduna” lelodun arbelaren parean. Ordutik hona beste hainbat ekimen egiten ari dira EHEko kideak hainbat herri eta auzotan. Informazio eta esku-orri banaketak, erdal ereduak dituzten ikastetxeetan markajeak, elkarretaratzeak… Gaur bertan, 19:00etan, Durangoko EHEk elkarretaratzera deitu du bertako batzokiaren parean EAJk gidatzen duen Jaurlaritzari “erdal ereduak alboratu eta eskola euskaldunaren alde egin dezan” galdegiteko. Arrasateko EHEk, aldiz, eskola euskaldunaren aldeko kalejira aldarrikatzailea egingo du gaur arratsaldean.

“Guk, eskola euskalduna!” ekimenak segida izango du aurrerantzean. Soilik Donostian gutxienez 10.100 ikaslek erdal ereduetan ikasten dutela (Jaurlaritzako Hezkuntza sailaren datuak) salatzeko elkarretaratzea egingo du Donostiako EHEk bertako Hezkuntza ordezkaritzaren parean, otsailaren 16an, goizeko 11:00etan. Ondoren, giza-katea egingo da erdal ereduak eskaintzen dituzten ikastetxeetatik pasatuz, San Patricio ikastetxeraino.

EHEren gaurko ekimenaren bideoa

Argazkian, EHEk deituta, milaka lagunek parte hartu zuten martxoaren 17an Donostian ospatutako Euskaraz Bizi Egunean / © Euskal Herrian Euskaraz.

Hurrengorako lagako dut lehenengo kolaborazio honetarako buruan neukan hausnarketa, zoritxarrez epe ertainean ere gaurkotasuna izango du eta. Wert, Espainiako Hezkuntza ministroa, Euskal Herriko protagonista nagusia da gaurkoan, lehenengo hitza lortu du hedabide guztietan. Eta nik ere nire gaurko hitza eskainiko diot. Katalanengatik zebilen orduan, baina orain aste batzuk gazteak “españolizatu” nahi zituela esan zuen, eta berehala aurkeztu du horretarako proposamen landua. Hangoak eta hemengoak aztoratu dituen aurreproiektua. Hizkuntza eta Curriculuma, edozein herriren nortasunak mantendu eta eraikitzeko zutabeak, biak ala biak zeharo kontrolatu eta agindu nahi ditu(zte) Madriletik. Bolo-bolo ibili da albistea hedabideetan eta sare sozialetan, euren iritzia eman dute hamaika eragilek eta lagunek. Bat nator iritzi askorekin, Aberri Bat eta Bakarra da Espainiako alderdi popularraren helburua. Ohituta gaude gu asimilatzeko helburua duten PP-ren edota Espainiako gobernu ezberdinen politika eta estrategia lotsabakoetara. Baina sekulakoa bota du Wertek oraingoan.

Batu beharra daukagu Euskal Herrian Espainiari planto egiteko, intsumisioa bultzatuz dagokiguna borrokatzeko. Aitzakia ederra daukagu Katalan eta Galiziarrekin elkarlanean aritzeko. Mugitzeko beharra daukagu. Baina harago joan behar gara. Orain protesta egin behar dugun arren, argi eduki behar dugu Espainiako konstituzioak española ezagutzera behartzen gaituela eta, euskara, galiziera edo katalana haren menpeko direla. Euskaldunok bigarren mailako eta menpeko izendatzen gaitu Espainiako konstituzio arrotzak gure herrian. Horregatik borrokatu behar dugu hizkuntza politika burujabearen alde, euskaraz bizitzeko gure herriak bere bidea egin behar duelako.

Beraz? Planto egiten badiogu? Heldu al da jarrera intsumisoak berreskuratzeko garaia? Ez ote da heldu gu españolizatzeari intsumisioa egiteko eta geurearen alde egiteko garaia?

Batu, mugitu, intsumisioa gauzatu!

Igone Lamarain EHEko kideak “Ereiaro” Berria.info-ren euskarari buruzko kanalean argitaratutako iritzi artikulua.

Argazkian, EHEk deituta, milaka lagunek parte hartu zuten martxoaren 17an Donostian ospatutako Euskaraz Bizi Egunean / © Euskal Herrian Euskaraz.

Euskararen Legea bezala ezaguna den Euskararen Erabilera Normalizatzeko Oinarrizko Legeak 30 urte beteko ditu heldu den azaroaren 24an. EHEtik hainbat mobilizazio deitu ditugu egun horretarako; izan ere, hiru hamarkada, mende herena iragan da kasik euskararen herrian bertako hizkuntza normalizatzea helburu ei zuen legea onartu zenetik. Urteotan, egin beharreko bidearen zati bat egin denik ezin ukatu daitekeen arren, ezin da ukatu ere sumisioan oinarritutako 30 urte, arrotzek inposatutako mugak nekez urratu ditugun 30 urte, ipar egokirik gabeko 30 urte izan direla, finean, herrialdeotako Euskararen Legearen gerizan igarotakoak.

Ia ziur Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako lehendakari berri izango den Iñigo Urkulluk, eta bide batez, berak ordezkatzen duen alderdiak ez dute halakorik uste; kontrakoa akaso. Iragan uztailaren 25ean aipatu legearen 30. urtemuga ospatu zuen EAJk, eta bertan, hitzaldi luze eta mamitsua egin zuen ordurako jada lehendakarigai zenak euskararen iraganaz eta geroaz; egindakoaz eta egin gabe geratu denaz. Horrat pasarte batzuk:

“Gure gizarteak asko zor dio lege honi, lege honek mesede handia egin baitio Herri honen bizikidetzari (…) Euskararen Legea gogora ekartze hutsarekin burura datozkit segidan hainbat printzipio eta balore. Gure Herriaren aurrerabiderako ezinbestekoak: bizikidetza, berdintasuna, elebitasuna elebitasun orekatu eta berdinkidea, herritarren hizkuntza-eskubideak eta askatasuna, kohesio soziala, adostasuna”.

“Hizkuntza politika aktiboa behar da: erabiltzeko gogoa pizteko eta aukerak sortzeko; erabilera bermatzeko eta sustatzeko (…) Legea, ordea, ez da zernahitarako sendabidea. Legerik eta araurik gabe ezin da. Politika publiko sustatzailerik gabe ezin da. Horretan badute zereginik franko herri-aginteek. Herri-aginteei, ez zaie, ez, zer hobeturik falta”.

“Sendabiderik inon baldin badago, geu gara sendabidea. Azken hitza, inoiz baino gehiago, gizarte osoaren esku dago, gutariko bakoitzaren esku. Guztion esku. Egin nahi, egin ahal eta egiten dugunaren esku”.

Ez gatoz bat hurrengo lehendakariarekin. Lege honen eskutik eman diren urratsak ukatu gabe, asko dira ezinbestez aipatu beharreko hutsune eta gabeziak alor honetan. Oraindik orain, XXI. mendean, Euskal Herrian ezin gara euskaraz bizi; euskaldunon hizkuntza eskubideak ez dira bermatzen oinarri-oinarrizko zerbitzuetan zein egunerokoan, eta horien bermetik hurbil gaudenik ere ezin da esan. Ustez euskara ofiziala den Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako lurraldeetan ere ez. Gure gizarteak lege honi asko zor diola esatea ez da mokadu xamurra, lege honek herri euskaldunari 30 urteren ostean zor dionaren lekukoontzat.

Administrazioek erdaraz funtzionatzen dute, euskarazko hedabideak ez dira behar bezala sustatzen, lan deialdi publikoetan euskarari begirako gutxienekoak ez dira betetzen; euskararen arnasguneak ez dira babesten eta sustatzen; eskolak ikasleak euskaldundu gabe jarraitzen du eta helduen euskalduntzea lortzeko baliabideak urriegiak dira, euskararen ezagutza unibertsala tronpatuz. Zer esanik ez euskara bultzatzeko helburuz sortu ei zen Euskal Irrati Telebistaz; erdara hutsezko kanala duena nagusi. Azken honek islatzen du Euskararen Legeak jasotzen dituen printzipioen aplikazioaren errealitate konplexuz bete eta gordina. Erdara eta erdaldunak lehen mailako; euskara eta euskaldunak beti atzetik, beti azpitik, herri euskaldunak pairatzen dituen hizkuntza-politika ezberdin guztiekin gertatzen den bezala.

Areago, lege hau bizikidetzarako mesedegarria izan dela esatea ere mingarria da. Batez ere kontuan hartzen badugu bizikidetza ustez eredugarri hori euskaldunon menpekotasunean eta euskaldunon eskubideen urraketa sistematiko eta etengabean oinarritzen dena. Bizikidetza badago, asimetrikoa da, eta herri euskaldunaren azpiratzea mantentzea du baldintza nagusi. Instituzioetako jardunean zein gatazka gainditzeko eztabaidetan lehen lerroan egon behar duten gutxienekoak dira ezagutzaren unibertsalizazioa eta espazioen euskalduntzea. Oinarrizko bi ideia horietatik abiatuta eraiki behar dira adostasunak, gainontzean geure burua heriotzara kondenatzen baino ez gara arituko.

Bukatzeko, berak esandako kontu batzuekin bat gatoz. Herri aginteek badute zereginik; legeak eta arauak beharrezkoak dira aurrera egiteko, baina ez dira nahikoa eta herri gogoa ezinbestekoa da; sendabiderik badago, geu gara sendabidea. Ados, hori aipatzean berdinaz mintzo bagara.

Herri aginteek, instituzioek, bertatik bertara eta kanpo esku hartzerik gabeko hizkuntza politika burujabeak sortu eta aplikatu behar dituzte, euskarari lehentasuna emango diotenak. Kontseiluaren Hizkuntza Politika Eragingarria bada hori lortzeko tresna egokia. Halere, euskaldunok gure egunerokoan euskaraz bizitzearen aldeko hautua praktikatzen eta hedatzen jarraitu behar dugu ezinbestez, harrotasunez, “espaloitik jaitsi” gabe. Eta euskaraz bizi nahia erakusteaz gain, baina, egungo baldintza soziolinguistikoekin euskararen erabilerak goia jo duela argi eta ozen esatea ere badagokigu. Alternatiba gisa, ezagutzaren unibertsalizazioa eta espazioen euskalduntzea eztabaida politikoan kokarazi behar ditugu. Eman beharreko aldaketak gugan, gure esku daude, baina Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan ere eman daiteke aldaketa hori, eta eman behar da. Ez al daude abertzaleak berriz ere Jaurlaritzan? Bada, igarri dadila.

Hemendik, berriz ere deia zabaldu nahi diegu herritar, euskaldun eta euskaltzale guztiei azaroaren 24rako deitu ditugun mobilizazioetan parte hartzeko. Honekin batera, Kontseiluak abenduaren 1erako egin duen deialdira batzeko gonbidapena ere luzatu nahi diegu. Euskaraz bizi gaitezen, aska ditzagun kateak!

Deialdiak:

Azaroak 23:
Zarautz: 19.00etan Udaletxe plazan

Azaroak 24:
Orereta:13.30etan Herriko plazan (eskualde mailakoa)
Donostia:12.30etan Bulebarrean (Erlojuaren ondoan)
Beasain: 12.00etan Zubimuzun
Ordizia: 12.00etan Plazan
Durango: 12:30ean Udaletxe aurrean (txiki-otaegi plaza)
Zornotza: 12:30ean Erreferendum plaza
Gernika: 13:00ean Merkurio iturria
Arrasate: 13:30ean Udaletxeko plazan
Portugalete: 13:30ean Udaletxe parean

Giza-katea:
Astean zehar egingo diren ekimen eta elkarretaratzeei txapela jartzeko giza-katea egingo dugu Gasteizen, 24an bertan. 17:30ean hasita, Andra Mari Zuritik Legebiltzarrera egingo dugu bidea “Euskaraz bizi gaitezen, aska ditzagun kateak!” lelopean.

Euskal Herrian Euskaraz (EHE)

30 urte dira Araba, Bizkai eta Gipuzkoako Euskararen Legea onartu zenetik. “Sumisioan oinarritutako 30 urte, arrotzek inposatutako mugak nekez urratu ditugun 30 urte, ipar egokirik gabeko 30 urte”, azaldu du EHEk gaur goizean Gasteizen egindako prentsa aurreko agerraldian. Horregatik, azaroaren 24an, urteurrenaren egunean bertan, hainbat mobilizazio deitu ditu hiru probintzia horietan. Eguna borobiltzeko, giza-katea antolatu du Gasteizen 17:30ean. Andra Mari Zuritik Legebiltzarrera luzatuko da “Euskaraz bizi gaitezen, aska ditzagun kateak!” lelopean.

Euskaldunok geure burua zapaltzaile gisa ikusteraino menperatu gaituzte. Euskaraz bizi nahi izatea inposaketa bihurtu daitekeela sinetsarazi digute. Horixe da minorizazio prozesuaren ondorio latza. Eguneroko bizimoduaren distortsio neurrigabea, borreroa biktima eta aldi berean biktima borrero bihurtzerainokoa. Eta honek baditu erantzule zuzenak.

Minorizazioaren ondorioz gure herri nortasunaren enborra den euskarari adar izaera ere eman diogu. Euskara ez da erdigunea, euskara beste gai bat gehiago da gehienez ere. Eta honek ere baditu bere erantzuleak.

Honela laburbildu zuen Xalbadorrek hori guzti hori:

“Lehen sartu zitzauzun ezpata zorrotza
zure etxe nagusi jartzean arrotza
halere ez zitzaizun gelditu bihotza
etxekoen eskutik duzu heriotza.”

Zorionez oraindik ez zaigu bihotza gelditu. Baina, mendeetako konkista kulturalari aurre egiten ez badiogu, uste baino lehenago aurki dezakegu heriotzaren amildegia. Etsipenetik idazten dugula ezin ukatu, baina ez gatoz hil kanpaiak jotzera. Garai berriak bizi ditugu, baina euskaldunak espabilatu ezean garai berriak “zaharrak berri” bihurtuko zaizkigu azkar baten.

Espabilatu behar dugu etxean, lanean, jolasean, tristuran eta pozean. Harrotasunez euskaraz bizi nahi dugula erakutsiko dugu han eta hemen. “Eta ezetz! Ez garela espaloitik jaitsiko” esan, edota ikustaraziko diogu hala eskatzen, iradokitzen edota inposatzen digunari. Eta hori guri dagokigu, gure esku dagoela ulertu eta sinetsi behar dugu. Aukera pertsonalak sortzea eta elkarrekin agerian uztea lortu behar dugu. Abenduaren 1ean Kontseilutik egin dugun deialdia aukera paregabea dugu indarrez gure bizi nahi hori erakusteko.

Baina bizi nahia erakusteaz gain, egungo baldintza soziolinguistikoekin euskararen erabilerak goia jo duela argi eta ozen esatea ere badagokigu. Alternatiba gisa, ezagutzaren unibertsalizazioa eta espazioen euskalduntzea eztabaida politikoan kokarazi behar ditugu. Instituzioetako jardunean zein gatazka gainditzeko eztabaidetan lehen lerroan egon behar duten gutxienekoak dira. Oinarrizko bi ideia horietatik abiatuta eraiki behar dira adostasunak, gainontzean geure burua heriotzara kondenatzen baino ez gara arituko. Azaroaren 24an bertan 30 urte beteko dira Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako Euskararen Legea onartu zela. Sumisioan oinarritutako 30 urte, arrotzek inposatutako mugak nekez urratu ditugun 30 urte, ipar egokirik gabeko 30 urte, finean.

Badugu, beraz, gure bizi nahia non elikatu, aukera ugari dugu. Euskaraz bizi, independentziaz bizi! Eta adi mobilizazioei!

Igone Lamarain eta Unai Larreategi EHEko kideak

“Zer eskatuko zenioke Jaurlaritzako hurrengo lehendakariari?” Galdera horri erantzun dio EHEko kide Igone Lamarainek Berria.info atarian:

Iturria: Argia.com

Argazkian, EHEko kideak Durangon egindako Nazio Batzordean.

“Abertzaletasunaren sorreraren beretik, euskara 2. mailako osagaia izan da, eta abertzaletasunak euskararen berreskurapenean izan duen garrantzia ukatu gabe, mende luzeko praktika politikoak hori erakusten digu: garrantzitsuagoa da abertzaleen zakura batzea, euskararenera batzea baino”. Euskal Herrian Euskaraz taldeak ikasturte hasierako batzarra egin zuen larunbatean Durangon, eta han aurkeztutako Oinarri ideologikoak dokumentutik jaso dugu pasarte hau.

EHEren hitzetan, “euskal nazioaren defendatzaile direla dioten arren, ez dute Herri Euskalduna = hizkuntza komunitatea aitortzen, naziotasuna lurraldetasunaren gainean eraikitzen dutelako gainerako herri indoeuroparren gisara: hemen jaio bazara, euskal herritarra zara; beraz, hauen nazioaren subjektua ez da euskalduna, euskal herritarra / hiritarra  baizik”.

Asimilazioari aurre egin behar

“Herri euskalduna berreraikitzeko asimilazioari aurre egin behar diogu, eta horretarako euskaraz bizitzeko dinamika indartuko dugu”, dio EHEk, bere helburu nagusiei dagokienez. “Beraz, euskaraz bizi dinamika ikasturteko dinamikaren oinarri izango da, ildo nagusia. Euskaraz bizitzearen aldeko dinamikaren baitan kokatuko ditugu aurtengo ekimen guztiak, eta helburu nagusia norabidearen eta manifestuaren mezua zabalduz euskaldunak aktibatzea izango da”.