Hau Pittu Hau – Euskaldunon konpartsa

“Sen onak aginduta, Basagoitik nazi deitu die Aldundiko ordezkariei. Eta gaztelaniaz mintzatzen direnak judutarrekin konparatu ditu, agian konturatu gabe hego Euskal Herriko herritar guztiok garela, horren arabera, judutar”

“Kontseiluaren ustez, euskararen normalizazio prozesuan eman beharreko erroko aldaketa egiteko une ezin aproposagoa da honakoa. Ausardiaz jokatzea eskatu die alderdiei, hizkuntza-politika eragingarria egin dezaten, berandu baino lehen. Euskaraz bizi nahi dugun herritarrak asko gara eta haiei dagokie herritarren nahi eta beharrei tamainako erantzuna ematea”, esan du Kontseiluko lehendakari Oskar Elizburuk.

Datozen hamar urtetarako Kontseiluak prestatutako planean, gutxienekoak ezarri ditu (aurretik ere aurkeztu ditu Kontseiluak euskararen gutxienekoak). Euskara hizkuntza gutxiagotua da bere lurraldean, hortaz, euskararen normalizazioak, beraz, euskarari dagokion funtzionalitatea itzuli behar dio eta zeregin horretan garrantzia handia du arkitektura juridikoak. Lehen urratsa, hortaz, euskarari estatus egokia ezartzea da. Estatus horrek euskararen alde jarri behar du balantza eta horretarako lehentasunezko izendatu behar da normalizazio-prozesuaren zehar hartu beharreko neurriek oinarri legala izan dezaten.

Bestalde, euskarak ofiziala izan behar du, harreman administratiboetan dagokion lekua irabaz dezan eta neurri horiek denek aurkitzen dute justifikazioa euskara berezkoa delako. Horrek esan nahi du berezkoa delako dela ofiziala eta gutxitua delako lehentasunezkoa.

Eta lehian dauden hizkuntzek gaur egun duten estatusa zein den kontuan hartuz, ezagutzaren unibertsalizazioa izan behar du ipar. Hori horrela egin ezean ezinezkoa izango da euskararen garapen funtzionala.

Euskararen estatus egokia, beraz, lau kontzeptuk osatzen dute: euskara Euskal Herrian berezko hizkuntza da, ofiziala eta lehentasunezkoa eta ezagutzaren unibertsalizazioa bermatu behar da. Halaber, berretsi behar dugu hizkuntza-komunitateek eskubidea dutela beren hizkuntza normalizatzeko politika definitzeko eta garatzeko inolako kanpo esku-hartzerik gabe.

Paul Bilbao, Kontseiluko idazkari nagusiak hitz egin du helburuan inguruan: “Kontseiluak osatutako hamar urtetarako plan honen helburua nagusia euskararen normalizaziora eramango gaituen hizkuntza-politika berri eta eragingarriaren oinarriak jartzea da. Gaur egun abian diren hizkuntza-politikek ez dute epe onargarri batean euskara normalizatzeko inolako aukerarik eta horregatik, behar beharrezkoa da pauso sendoak ematea. Hizkuntza-politika horrek bi ardatz nagusi izango ditu: euskararen zein ezagutzaren unibertsalizazioa eta espazioen euskalduntzea, ezinbestekoak baitira euskararen erabilera sozial normalizatua lortzeko”.

“Hizkuntza bat normalizatzea gizarte bera aldatzea da. Aldaketa horretan, pentsamendu eta portaerak dira motorrak. Gure kasuan, pentsamendu eraldatzaile eragingarriena euskaraz bizitzeko nahi da, izan ere, behin gure egiten dugunean ideia hori orduan bihurtzen gara eragile efektibo euskara erabiltzeko unean, beste batzuei irakasterakoan edo hizkuntza-eskubideen urraketen aurrean. Zentzu horretan, bai instituzioek bai eta herri mugimenduak ere, ideia hori ardatz duen jardun komunikatibo intentsiboa landuko dute gizarteko alor guztietan”, esan du Bilbaok.

Euskararen zabalkunde sozialari dagokionez, euskal hiztunentzat Euskal Herri osoan gizarte-espazio desberdinetan euskara erabiltzeko aukera hedatzeari muzin egin gabe, normalizazioaren sendotzea arnasguneen hedapenak emango du, dudarik gabe. Beraz, esan liteke bi direla ibili beharreko bide nagusiak: arnasguneen hedapena inguruko herrietara ezagutza handituz eta espazioak euskaldunduz zabaltzea.

Hizkuntza-eskubideen urraketa sistematikoa bukatzea izango da ekintza-plan honen beste helburu bat. Alor publikoan, aldiaren bukaeran, urraketa sistematikorik ez egotea da helburua eta inoiz gertatuz gero, puntuala izatea eta berehala konponbidea ematea. Alor pribatuari dagokionez, hizkuntza-eskubideen urraketarekin bukatzeko politika eragingarriaren oinarria jarriko da eskubidea arauetara eramanez.

Hizkuntza-politika eraginkorrak arauak eta diru-baliabideak behar ditu, erdi eta erdi. Diru inbertsioak egin behar dira prozesuak azkartzeko, beharrezko zerbitzuak bermatzeko, etab.

Kontseiluak osatutako planak hainbat zehar-lerro jasotzen ditu. Bakoitzean egoeraren azterketa egin da eta neurri zehatzak proposatzen ditu. Besteak beste, familia bidezko transmisioari dagokionez, adibidez, arnasguneetan etxebizitza eskuratzeko lehentasuna izango dute pertsona eta familia euskaldunek, bai eta euskalduntzeko konpromisoa hartua dutenek ere. Irakaskuntzari dagokionez, bestalde, Hezkuntza Lege berri bat egitea proposatzen da, zeinak belaunaldi berriak euskalduntzea ahalbidetuko duen eredua indarrean jarriko da lehentasunez…

Alderdi politikoei, euskaraz bizi nahi duten herritarren eskaerari erantzun egokia eman diezaioten eskatu die Kontseiluak eta herritarrei deia egin die orain arte bezala, euren euskaraz bizitzeko nahia ozen aldarrika dezaten, egunerokoan zein euskalgintzak egiten dituen deialdietan ere.

Iturria: Bilboko Branka

Bilbo da euskararen normalizazioan Bizkaiak duen oztoporik handiena, Soziolinguistika klusterrak ezagutzera eman berri dituen datuen arabera. Euskararen erabilpena Bizkaiko hiriburuan geldiune batean sartuta dago azken bi hamarkadetatik hona.

Geldialdi horren adibide da Bilboko Udala. Udal langileetatik erdia baino ez da gai herritarrei euskaraz erantzuteko, Sabin Anuzita Euskara, Gazteria eta Kirol zinegotziak jakitera emandako datuek agerian uzten dutenez.

Udal Gobernuaren ordezkariak dioenez, “hizkuntza politika bizia behar dugu erabilera sustatzeko eta erabiltzeko aukerak sortzeko, bere erabilera bermatuz eta bultzatuz”.

Udalak kontrakoa dioen arren, euskaraz artatuak izan nahi duten herritarrek zailtasun ugari aurkitzen dituzte beren tramiteak egiterakoan. Legea ere aurka dute euskaldunek, euskara menperatzen duten langile publikoen bataz bestekoa %28 mugatzen baitu udalen kasuan.

Udal langileen %40ak baino ezin du egiaztatu legeak behartzen duen euskara maila. Beste %10 euskaraz aritzeko eta ulertzeko gai da, zinegotziak dioenez. “Euskal hiztunek edozein leihatilatan euskaraz aritu daitezkeela bermatzea euskara serio hartzen dugunaren sintoma da, bai udal mailan, funtzionarioen bitartez, baita maila sozialean ere”, dio Anuzitak.

“Euskara gure herriaren elkarbizitzan apustu argia izan behar du. Administrazio garen heinean euskararen sustatzaile izan behar dugu, ez begirale soil”, uste du zinegotziak.

Halere, EAJren hautetsia unibertso paralelo batean bizi dela dirudi, egindako adierazpenak eta euskararen erabileraren egoera hiriburuan kontrako norabidean baitoaz. Soziolinguistika klusterrak joan den hilean argitara emandako datuei erreparatuta, Bilbok eragiten du Bizkaiko euskaldunen bataz bestekoak behera egitea.

Datuek agintzen dutenez, 1991tik euskara erabiltzen dutenen portzentajeak gora egin du Bizkaian eta erdaraz besterik ez dakitenen kopurua aldiz, ia hamar puntu jaitsi da. Baina Bilboko datuak okerragoak dira: %3,1 dira gehienbat euskaraz egiten dutenak eta %83,6 erdaraz bizi direnak.

Data zehatza egon ez arren, Kontseiluak jakin izan du alderdi politikoak EAEko hauteskunde-kanpainari begira programak prestatzen ari direla, eta arrazoi horrengatik Kontseiluak hurrengo urteotan EAEn aplikatu beharreko hizkuntza politika iraultzeko proposamena luzatu die. “Egunotan ohartzen ari gara hauteskunde-kanpainan beste esparru batzuek hartuko dutela lehentasuna, eta horrexegatik euskarak dagokion lekua izan dezan galdegin diegu Kontseilutik” adierazi du Kontseiluko idazkari nagusi Paul Bilbaok.

Iturria: Berria

Ehunetik 27 euskal herritar baldin badira euskaldunak, batez bestekoaren azpitik dago Bizkaia (%25,4 elebidunak), nahiz eta hogei urtean hamar puntu gora egin duen euskaraz dakitenen kopuruak. Bilbok eragiten du desoreka. Hiru euskal herritarretik bat bizi da Bilbo Handian, eta eremua oso erdaldundua dago. Bilbo euskalduntzeko urrats batzuk egin direla erakutsi du V. Inkesta Soziolinguistikoak, gazteen artean batik bat. 16 eta 24 urte arteko gazteen %53k badakite euskaraz; %18,7 bakarrik dira erdaldun hutsak; gainerako %28,4 gai dira euskara ulertzeko. Baina datu horiek ez dute pisu demografikorik; gazteak baino askoz gehiago dira helduak, eta zaharrenek erdaraz bizitzen jarraitzen dute —64 urtez gorako bizkaitarren hiru laurdenak erdaldun hutsak dira, eta gaztelaniaz soilik egiten dute %82k—. Hartara, ez da ondorioa ateratzeko zailtasunik: erdaraz bizi dira bizkaitar gehienak. Bilbo baino gehiago, Bilbao da Bizkaiko hiriburua, gehiengoarentzat.

1. Ezagutza

Bizkaitarren laurdenak dira euskaldunak (254.000), duela hogei urte baino 102.000 gehiago. Gaztelania baizik ez datikenak, berriz, 164.000 gutxiago dira, baina gehiengo oraindik: %56,5. Elebidun hartzaileak, berriz, euskara ulertu arren erabiltzeko gai ez direnak, 181.000 dira, duela hogei urte baino 110.000 gehiago; hazkunde handiena, beraz, azken horiek izan dute hogei urtean. Bilbo hiriburuan askoz apalagoak dira datuak euskararentzat: %16,3 dira euskaldunak; bitik batek erdara baizik ez du ulertzen.

Belaunaldiz belaunaldi emendatzen joan da euskaldunen kopurua Bizkaian, modu progresibo eta jarraian: 50 urtez gorakoen artetik, %17 inguru dira elebidunak; 35 eta 49 urte artekoetatik, %24 inguru dira; 25 eta 34 urte artekoetatik, %37,5; eta 16 eta 24 urte artekoetatik, %53. Gazteen artean, beraz, erdiek badakite euskaraz; 24 urte baino gutxiago dituzten bizkaitarren artean, hamarretik bi baino ez dira erdaldun hutsak; zortzi ulertzeko gai bederen badira. Baina, Araban gertatzen den bezala, gazte gehienek (hamarretik zortzik) gaztelania dute lehen hizkuntza. Elebidun guztien artean, %20 ere ez dira euskaraz gaztelaniaz baino hobeto moldatzen direnak; Bilbon, %7 eskas dira.

Euskaldun gehiago badira, beraz, Bizkaian, baina gaztelaniaz moldatzen dira erosoen. Bizkaiko elebidunen ia erdiek erdara izan dute lehen hizkuntza; eta, herritar guztiak aintzat hartuta, hamarretik bat euskaldun berria da. Beste hainbeste dira euskaldun zaharrak. Euskara umetatik ikasi dutenak adina badira, beraz, heldutan ikasi dutenak. Hamarretik ia sei, adiz, erdaldunak dira.

2. Erabilera

1991tik, euskaraz gehiago egiten dutenen portzentajea igotzen joan da Bizkaian urtez urte, dezima batzuz bederen —gehienbat euskaraz egiten dutenak %13 dira gaur egun, V. Inkesta Soziolinguistikoaren arabera—. Erdaraz baizik ez dakitenen portzentajea, berriz, ia hamar puntu jaitsi da; eta euskaraz tarteka egiten dutenena %14raino igo da. Bilbon, beltzagoak dira datuak: %3,1 baino ez dira gehienbat euskaraz egiten dutenak, eta %83,6 beti erdaraz ari direnak.

Euskararen erabilerari eragiten dioten faktoreak antzekoak dira Bizkaian eta Araban. Belaunaldi gazteak euskaldunagoak diren arren, ingurune erdaldunean hazitakoak dira. Eskolak edo euskaltegiak euskaldundu ditu, baina ez dute ez erraztasunik, ez beharrik euskaraz egiteko. 50 urtez beherakoen artean, gehienbat euskaraz egiten dutenen portzentajea ez da igo bi hamarkadatan; %6ko inguru horretan egonkortuta dabil. 50 urtez gorakoen artean, %7,3 dira gehienbat euskaraz egiten dutenak, eta 64 urtez gorakoen artean %9,7. Zenbat eta gazteago, hortaz, euskararen erabilera intentsiboa egiten dutenak orduan eta gutxiago dira, ehunekotan.

Halere, erdarak behera egin du Bizkaian, Araban bezala: 35 urtez azpikoen artean, hamarretik sei dira gaztelania besterik erabiltzen ez dutenak —zaharragoen artean handiagoa da portzentaje hori: %80 inguru—. 35 urtez azpikoetan joera bat nagusitzen ari da Bizkaian eta Araban: belaunaldi zaharragoek baino gehiago egiten dute euskaraz, ez dira erdaldun elebakarrak, baina euskara tarteka erabiltzen dute, eta erdara baino gutxiago. Bizkaian %25 inguru dira euskara noizbehinka erabiltzen duten gazteak, eta %6 inguru dira normalean euskaraz egiten dutenak; euskara eta gaztelania antzera erabiltzen duten gazteak, berriz, %8 inguru dira.

Elebidunek seme-alabekin erabiltzen dute gehien euskara —%69k egiten diete—. Etxean euskaraz egiten dute, batez beste, euskaldunen herenek; zerbait handiagoa da portzentajea neba-arreben arteko (%41) eta bikotekideen arteko (%37) erabileran. Lankideekin ere gora egin du erabilerak; euskaldunen %44k egiten dute lanean euskaraz, eta ikasle euskaldunen %43k egiten dute euskaraz haien artean. Eremu formalean ere gora egin du erabilerak: administrazio publikoarekin euskaraz egiten dute Bizkaiko euskaldunen erdiek. Osasun zerbitzuetan, gutxiagok erabiltzen dute (%34k), hala ere.

3. Jarrerak

Euskara sustatzeko politikak babesten dituzte hamar bizkaitarretik seik (%58,6k). Hogei urtean zortzi puntu egin du gora aldekotasunak, eta zazpi behera kontrakotasunak. Hiriburuan aurkako jarrera zabalduago dago, ordea: Bizkaian %13,1 dira aurkakotasuna agertu dutenak; Bilbon, %16,2 dira. Hala ere, euskararen aldeko agertzen dira bizkaitarrak, orobat: administrazio publikoan lan egiteko euskaraz jakin behar dela uste dute %74k, haur guztiek euskaraz jakin behar dutela pentsatzen dute %80k, eta euskarazko irakaskuntza ereduaren aldekoak dira %65. Badira %31, ordea, ingelesa ikastea euskara ikastea baino hobea dela uste dutenak.

Hizkuntza politikak ontzat jotzen dituzte bizkaitar erdiek, euskararen alde asko egin dela iritzita. Horiek eskastzat jotzen dituzte, ordea, %27,6k. Araban bezala, euskara arriskutik salbu sumatzen dute bizkaitar gehienek (%77); euskara arriskuan ikusten dutenak %20 baizik ez dira. Eta, euskaraz dakitenak laurdenak baino ez diren arren, «guztiz» euskalduntzat ikusten dute bere burua %65ek. «Bertakoa» izateko euskaraz jakin behar dela uste dutenak %32 dira, baina baieztapen horren aurka agertu direnak gehiago dira oraindik: %63.

Iturria: Bilboko Branka

Euskararen kale erabilera trabatuta dago Euskal Herrian, Soziolinguistika Klusterrak 2011n egindako neurketaren arabera. Bilbon, Gasteizen eta Iruñean euskara eta gaztelania ez diren beste hizkuntzak euskara baino gehiago erabiltzen dira.

Euskal Herriko Hizkuntza Erabileraren VI. Kale Neurketa (pdf)

Soziolinguistika Klusterrak 2011n egindako neurketaren arabera, euskararen erabilerak ez du gora egin azken bost urtetan eta oso gutxi igo da azken bi hamarkadetan. Iaz, Euskal Herriko kaleetan %13,3ko erabilera zuen euskarak; 2006an euskararen kale erabilpen maila %13,7koa zen. VI. Neurketa honetan Euskal Herri osoko 97 udalerri neurtu dira, eta 154.277 elkarrizketen zein 363.616 hiztunen informazioa bildu dute.

Bilbori dagokionez, zonalde erdaldunen bilakaera bera izan duela esan daiteke. 2006a arte erabileraren joera apalki goranzkoa izan bazen ere azken bost urtean zertxobait egin du behera. Ezagutza %25 ingurukoa da Bizkaiko hiriburuan, erabilera, aldiz, %3 ingurukoa baino ez.

Aipagarria da lehenengo neurketa egin zen urtean (1989) jasotako emaitzak eta iaz lortutakoak oso antzerakoak direla. 1989an bilbotarren %2,5 baino ez zen kalean euskaraz mintzatzen; gaur egun, berriz, %3,2ak hautatzen du euskara komunikatzeko tresna gisa.

Nabarmentzeko beste puntu bat da Bilbon, Gasteizen, Iruñean beste hizkuntzak euskara baino gehiago erabiltzen direla. Soziolinguistika Klusterraren arabera, beste hizkuntza horiek, euskarari ez ezik, gaztelaniari ere eragin diote.

Herrialdeka, Gipuzkoan erabiltzen da euskara gehien: %32. Bizkaian %9, Nafarroan %6, Araban %4. Ipar Euskal Herriko daturik ezin izan dute eskuratu.

Trabatuta

Adin taldeari begira, neurketaren emaitzek diote haurrak direla euskara gehien erabiltzen dutenak: %19. Gainera, haurren presentzia eragin handiko aldagaia da euskararen kale erabileran. Izan ere, haurrak eta nagusiak elkarrekin daudenean jasotzen dira erabilera daturik altuenak, Gipuzkoan salbu. Haurrak eta nagusiak elkarrekin aritu, edo haurrak bakarrik aritu, erabilera antzekoa da Gipuzkoan: %45 ingurukoa.

Erabilera trabatuta dagoela diote ikertzaileek, duela hamar urtetik hona euskararen kale-erabileran ez baita aldaketarik izan. Euskal Herriko Kale-Neurketa egiten hasi zenetik, hogeita bi urteko epean, 2,5 puntu egin du gora euskararen erabilerak Euskal Herriko batez bestekoan. Hasierako edizio hartan, 1989an, %10,8ko erabilera jaso zen.

Azken hamar urteko epea hartuz gero, erabilera geldiune batean dagoela esan behar da, 2001eko erabilera 2011koaren berdina izan baitzen: %13,3.

Beste hizkuntzen presentzia indartu da

Inkestak beste hainbat datu esanguratsu jasotzen ditu. Frantsesa eta gaztelania ez diren beste hizkuntzen presentzia neurtu dute ikertzaileek. Horrela, azken 2006tik 2011ra honetan euskara, gaztelania eta frantsesa ez diren hizkuntzen erabilerak modu esanguratsuan egin du gora: %2,6tik %3,7ra pasatuz. Azterketa hau azken bi neurketetan baino ez da egin; aurretik ez ziren beste hizkuntzen erabilpenak jasotzen.

Datuetan sakontzeko aukerarik galdu nahi ez duenak, EHUko Udako Ikastaroetan Euskararen erabileraren bilakaera, egoera eta norabidea, datuen argitan izeneko jardunaldian parte har dezake uztailaren 16 eta 17an.

Informazio gehiago jasotzeko Soziolinguistika Klusterraren webgunera jo.

Zazpi mila lagun inguru elkartu ziren larunbatean Baionan egin zen manifestazioan. Martxa Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseiluak eta Euskal Konfederazioak antolatu zuten, eta eragile ugariren babesa izan zuen.

Argazkiak eta bideoa: © Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseilua

Tanttaka Uribarri

Urte bukaerako jaiak badatoz, Tomas Deuna, Gabonak, Olentzeroa, Gabon zaharra, eta egunotan ohitura dugu euskal jantzi tradizionalak janzteko. Ohitura polita da baina politagoa da benetan euskaldun egiten gaituen ohiturari eustea, euskaraz hitz egiteari eustea. Beraz, gogoratu, gabonetan, eramango duzun jantzia eramanda, euskaraz hitz egiten baduzu, euskalduna izango zarela.

Zorionak eta Urte Berri On.
2012an ere EUSKARAZ BIZI

Argazkian, Euskal Herrian Euskaraz erakundeak urriaren 1ean Billabonan egindako Nazio Batzarra / © EHE.

Gatazkaren konponbideaz asko hitz egiten ari gara egunotan. Gatazka armatuaz gehien, gutxixeago gatazka politikoaz. Gatazka armatuak sortutako biktimez asko. Baina entzun duzu ezer gatazka politikoak euskarari, euskaldunari eta herri euskaldunari eman eta kendu dionaz? Ez da inondik inora lan erreza. Gure herriaren zutabe nagusi den hizkuntza ez da ageri gatazkaren epizentroan. Hain gaude minorizatu eta asimilatuak askoz koherenteago iruditzen zaigula gatazka lurraldetasun terminoetan kokatzea, identitate, nortasun terminoetan kokatzea baino. Lehendabizi abertzale gara eta gero agian euskaldun. Ez al du kontu honek autokritika pixka bat eskatzen? Nora goaz bide honetatik?

Euskara, euskalduna eta herri euskalduna eztabaida politikoaren erdigunera ekartzeko ardura dugu egoera oker hau irauli nahi dugunok. Gatazkaren konponbidea integrala izango bada lehentasunezko kontutzat landu beharko dira. Eta Euskal Herri euskalduna berrezartzea ezin da Estatu propioa lortu osterako utzi. Ezin da gatazkatik kanpo kokatu.

Horretarako, lehenengo ariketa bertatik bertara egin beharrekoa da. Estatu asimilatzaileei ezer eskatzen hasi aurretik, euskararik gabe Euskal Herririk ezin dela eraiki benetan barneratu, eta, gutxienez, abertzaletasunaren parean euskalduntasuna jartzea dagokigu independentistoi.

Euskaraz bizitzeko herri gogoa indartzea lehentasunezko gai bilakatu behar dugu datozen garaietan. Euskaldun eta harro, gainera. Mendeetako zapalkuntzak gugan sortu dituen ustezko errespetuzko jokabide sumisoak gaindituz. Bakoitzak beretik eta komunitate moduan iraultzarako garaia da orain datorkiguna, gure etorkizunerako erabakiorrak diren garaiak datoz, eta euskaldunok asmatzera behartuta gaude.

Eta Estatu zapaltzaileen aurrean zer aldarrikatzea dagokigu? Posibilismoan jokatzeko edota aldaketa estrategikoen alde egiteko garaiak dira? Gure ustez, bigarren aukera da egokia. Ezin dugu sasi ofizialtasun eta menpeko hizkuntza politikak aldarrikatzen jarraitu.

Euskarari lehentasuna emango dion legedi eta politikak aldarrikatzeko garaia da gure iritziz. Baita euskara ezagutu beharreko hizkuntza gisa kokatzekoa ere. Eta erabakitzeko eskubideari tiraka, hizkuntza politika burujabe eta nazionala eskuratzen ahalegintzekoa.

Asimilazioari aurre egiten ahalegintzekotan, horiek dira, gure ustez, gure baitan eman beharreko aldaketak, eta kanpokoei egin beharreko aldarrikapenak. Askotan gatazka gugandik kanpo kokatu izan dugu soilik, eta bada garaia autokritika pixka bat egin, eta datozen urte garrantzizkoetarako oinarri sendoa ipintzeko.

Mendeetan jakin izan dugu bizirauten, garai ezberdinetara egokitzen. Euskal Herrian Euskaraz askatasunarekiko esperantzaz beteriko garaian jaio zen. Esperantza eta ilusio garai horretan euskarari eta herri euskaldunari dagokion garrantzia eta erdigunea ematen saiatzeko. Eta, bizitzea tokatu zaigun garai berri honetan, EHEk herri honekiko konpromisoa berretsi nahi du, ahaztu gabe, noski, guztion eskuetan dagoela etorkizuna.

Egin dezagun bidea askatasun eta eskubideen bermerantz, euskaldunontzat bake iraunkor eta justua eraikitzeko.